Konferencja międzynarodowa “Płeć a państwo. Sto lat walki o równouprawnienie w Europie Środkowo-Wschodniej”, Warszawa 27-29 listopada 2018

Dekret Naczelnika Państwa oraz premiera rządu z listopada 1918 roku przyznający prawa wyborcze czynne i bierne obywatelom Polski “bez różnicy płci”, a zatem po raz pierwszy także kobietom, stanowił kamień milowy w procesie równouprawniania obywatelskiego. Był także szczególnym momentem dla emancypacyjnych ruchów kobiecych: zarówno apogeum ich politycznych starań, jak i początkiem zaangażowania społeczno-politycznego jako pełnoprawnych obywatelek powstałego na nowo państwa.

Przypadająca w listopadzie 2018 roku w wielu krajach Europy setna rocznica wprowadzenia (rewolucyjnych) regulacji prawnych, skłania do refleksji na temat wymiaru i charakteru równouprawnienia w tym stosunkowo długim okresie, sposobów walki o uzyskanie równoprawnej z mężczyznami pozycji polityczno-prawnej, a także roli struktur państwowych oraz wspólnot narodowych i etnicznych w tych procesach.

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Niemiecki Instytut Historyczny oraz Seminarium Historii Kobiet i Historii Płci im. Łucji Charewiczowej zapraszają do uczestnictwa w konferencji zatytułowanej „Płeć a państwo. Sto lat walki o równouprawnienie w Europie Środkowo-Wschodniej”, która odbędzie się w dniach od 27 do 29 listopada 2018 roku w Warszawie.

Celem konferencji jest dokonanie bilansu przemian politycznych, społecznych i kulturowych będących konsekwencją równouprawnienia płci w Polsce i Europie. Ważnym zadaniem jest także refleksja nad walką kobiet o uznanie, ich rolą jako obywatelek oraz nad dynamiką procesów uobywatelnienia. Warto zastanowić się również nad rolą wywalczenia przez nie praw politycznych dla dalszych zmagań o zmianę pozycji społecznej kobiet.

W centrum naszego zainteresowania stoi sto lat walki kobiet o uznanie. Wydarzenia listopadowe z roku 1918 stanowią jedynie punkt wyjścia do szukania nowych ujęć i interpretacji historii emancypacji i równouprawnienia oraz miejsca kobiet w relacjach państwo – społeczeństwo. Chcemy poszukać również nowych ujęć tematów już omawianych, a także przywrócić wiedzę o kobietach zaangażowanych w działalność polityczną i społeczną na przestrzeni ostatnich stu lat.

Na zdjęciu: Wybory do Sejmu w 1930 r. Mieszkańcy jednej z podwarszawskich wsi w drodze na głosowanie, 16 XI 1930. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.

International Conference “Gender and the State. 100 years of the fight for equality in Central-Eastern Europe”, Warsaw, November 27-29, 2018

Programme // Program

Tuesday, November 27// Wtorek, 27 listopada
Deutsches Historisches Institut in Warschau // Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie
Aleje Ujazdowskie 39
15:00
Introduction
Iwona Dadej

Keynote lecture

Prof. Birgitta Bader-Zaar (Wien)
Politische Partizipation und Geschlecht 1918-1921: Die Nachfolgestaaten der Habsburgermonarchie im europäischen Kontext
(translation German-Polish)

Wednesday, November 28 // Środa, 28 listopada
Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego
Krakowskie Przedmieście 26/28
9:00 Welcome //wprowadzenie do obrad

9:30 – 11:30 Organized and committed: Women’s movement and its strategies // Zaangażowane i zorganizowane: ruch kobiecy i jego Strategie

Jana Gunther and Eva Hinterhuber (Dresden), Democratization and Citizenship. Goals and strategies of historical Women’s Movement
Ida Ograjsek Gorenjak and Marijana Kardum (Zagreb), Little alliance with big ambitions: Little Entente of Women

Iva Jelušić (Budapeszt), Antifascist Front of Women on the Margins of History

Magda Grabowska (Warszawa), Strategie ruchu kobiecego w Polsce w latach 1945-1950 na poziomie krajowym i międzynarodowym //Strategies of the women’s movement in Poland in years 1945-1950 on local and international level

Chair and comment // Moderacja i komentarz:
11:30 -12:00 Coffee break // Przerwa na kawę

12:00 -13:30 Changes of public and political sphere // Przemiany przestrzeni publicznej i politycznej

Błażej Brzostek (Warszawa), Kobiety w przestrzeni publicznej. Reguły zwyczajowe i percepcje w mieście polskim XX w.// Women in the public sphere. Rules and perceptions in Polish city in the 20th century

Katarzyna Czerwonogóra (Tel Aviv), Równe i nie-równe obywatelki: walka polskich Żydówek o prawo głosu w gminach wyznaniowych w międzywojennej Polsce // Equal and unequal citizens: the struggle of Polish Jewesses for the right to vote in religious communities in interwar Poland

Barbara von Hindenburg, Posłanki do pruskiego parlamentu krajowego //Women members of the Prussian Landtag [draft title]

Chair and comment // Moderacja i komentarz: Christhardt Henschel (Warszawa)

13:30-14:30 lunch break //przerwa na obiad

14:30-15:45
Keynote lecture
Maria Solarska (Poznań)
“Płeć” i „naród” w narracji historyczno-politycznej”
Chair // Moderacja Anna Nowakowska-Wierzchoś

15:45 – 16.00 Coffee break // przerwa na kawę

16:00– 17:00 Gender and national identity // Płeć i tożsamość narodowa

Michaela Šmidova (Praha), Role of Women’s Associations in Establishing the Slovak National Identity in the Interwar Czechoslovakia

Urszula Chowaniec (London), Lesbians as a Threat to the Nation? The Sexuality, Cinema and Politics under Communism in Eastern Europe

Chair and comment // Moderacja i komentarz: Jacek Kochanowski

17:00- 17:15 Coffee break // Przerwa na kawę

17:15 – 18:15 Anti-feminist reactions // Reakcje antyfeministyczne

Iza Mrzygłód (Warszawa), Marnotrawne córki emancypacji? Rola studentek UW w ruchu narodowo-radykalnym w latach 30. // Prodigal daughters of emancipation? The role of female students of the University of Warsaw in the radical-nationalist movement in the 1930s

Joanna Dufrat (Wrocław), Między Matką-Polką a obywatelką. Konserwatywna reakcja na polityczną i obyczajową emancypację kobiet w powojennej Polsce w I połowie lat 20. // Between the ‘Polish Mother’ and a citizen. Conservative reaction to the political and moral emancipation of women in postwar Poland in the first half of the 1920s

Chair and comment // Moderacja i komentarz: Agnieszka Janiak-Jasińska

Thursday November 29 // Czwartek 29 listopada

9:00 – 10:30 Women and Work // Kobiety i praca

Marie Lanikova (Brno), How to Liberate a Female Proletarian? The Emancipation of Women, Paid Work and Housework in Working-class, Social-democratic and Communist Discourses of Czech Women’s Movement, 1902-1931

Agnieszka Janiak-Jasińska (Warszawa), Odbudowa i modernizacja państwa polskiego po 1918 roku a sytuacja kobiet na rynku pracy // Rebuilding and modernization of the Polish state after 1918 and the situation of women on the job market

Monika Piotrowska-Marchewa (Wrocław), Nauczycielki ludowe. Emancypacyjne i dyskryminujące aspekty pracy w publicznej oświacie Polski międzywojenne // Female elementary shool teachers. Emancipation and discrimination in the public education in interwar Poland

Chair and comment // Moderacja i komentarz: Natalia Jarska

10:30-10:45 Coffeebreak // Przerwa na kawę

10:45 – 12:15 Keynote lecture
Susan Zimmerman (Budapest)
Engendering labour’s power internationally? The IFTU Women’s International and the politics of working women’s rights and organizing in the interwar period
Chair // Moderacja: Katarzyna Sierakowska

12:15 -13:00 BRUNCH

13:00-14:00 Post-socialist gender regimes and struggle // porządek płci i zmagania po socjalizmie

Jennifer Ramme (Frankfurt/Oder), Who represents “Polish women”? Struggles about Polish gender regimes and the UN conference in Beijing in 1995

Elżbieta Korolczuk (Warszawa, Stockholm) Gender, knowledge and social mobilization: the Black Protests and the Women’s Strike in Poland
Chair and comment // Moderacja i komentarz: Dobrochna Kałwa

14:00-14:30 Concluding remarks, end of conference // dyskusja podsumowująca, zamknięcie konferencji
Iwona Dadej, Katarzyna Sierakowska

Organizers:
Iwona Dadej IH PAN, Institute of History, Polish Academy of Sciences; idadej@ihpan.edu.pl
Natalia Jarska IH PAN, Institute of History, Polish Academy of Sciences; njarska@ihpan.edu.pl
Katarzyna Sierakowska IH PAN, Institute of History, Polish Academy of Sciences; ksierakowska@ihpan.edu.pl
Anna Nowakowska-Wierzchoś AAN, Central Archives of Modern Records; konopniczanka@gmail.com